این، مسیح، شخص خداوند است که در همه ← آیین های عبادی زمینی، آیین عبادی کیهانی را برگزار می کند، همانی که فرشتگان و انسان، زندگان و مردگان، گذشته، حال و آینده، آسمان و زمین را دربر می گیرد. ← کشیشان و ایمانداران به شیوه های گوناگون در مراسم عبادی مسیح شرکت می جویند [1136-1139].
هنگامی که ما مراسم عبادی را برگزار می کنیم، باید خود را از درون برای امر بزرگی که در آن رخ می دهد، آماده سازیم: اکنون و در اینجا مسیح است که حضور دارد و به همراه او ملکوت آسمان. در آنجا همه انباشته از یک شادمانی ناگفتنی و همزمان نوعی عنایت پرمحبت نسبت به ما هستند. در آخرین کتاب در کتاب مقدس، یعنی در کتاب مکاشفه، این آیین عبادی کیهانی که در اینجا بر زمین در آن گرد می آییم، با تصاویری پررمز و راز توصیف می شود ← 170.
آیین عبادی در وهله اول خدمتی است که خدا برای ما انجام می دهد و متعاقباً خدمتی است که ما برای خدا انجام می دهیم. خدا در پس نشانه های مقدس، خود را به ما اهداء می کند تا ما نیز چنین کنیم: خود را بدون هرگونه ملاحظه به او اهداء کنیم [1145-1192].
عیسی در این مراسم حضور دارد، در کلمه و در خودِ ← آیین فیض بخش - خدا حضور دارد. این نخستین و مهم ترین چیز در آیین عبادی است. پس از آن نوبت به ما می رسد. عیسی زندگی خود را برای ما فدا می سازد تا ما قربانی معنوی زندگی خود را به او اهداء کنیم. در← آیین سپاسگزاری مسیح خود را به ما می دهد تا ما خود را به او بدهیم. به عبارتی می توان گفت که ما برای زندگی خود به مسیح یک چک سفید ارائه می دهیم. به این ترتیب ما در قربانی نجات دهنده و دگرگون شونده مسیح شرکت می جوییم. درهای زندگی خرد و ناچیز ما به سوی ملکوت الهی گشوده می شود. خدا خود می تواند در ما زندگی کند.
خدا می داند که ما انسان ها نه فقط موجوداتی روحانی، بلکه همچنین موجوداتی جسمانی هستیم؛ ما به نمادها و نشانه ها نیاز داریم تا واقعیت های روحانی و درونی را بشناسیم و به کار بندیم [1145-1152].
چه گل سرخ، چه حلقه ازدواج، لباس سیاه، دیوارنوشته ها یا نوار نشانه بیماری ایدز - ما همواره واقعیت های درونی را از راه نشانه ها به بیان در می آوریم و بی درنگ هم آنها را درک می کنیم. خدای انسان شده، نشانه هایی انسانی برای ما می فرستد که او در درون آنها در میان ما زندگی می کند و اثرگذار می گردد: نان و شراب، آبِ تعمید و تدهین با روح القدس. پاسخ ما به نشانه های مقدس به کار گرفته شده از سوی خداوند، ادای احترام است: با زانو زدن، با ایستادن به هنگام قرائت انجیل، با خم کردن کمر، با در هم گره کردن دست ها به هنگام دعا. و درست مانند آنچه در جشن عروسی صورت می گیرد، مکان حضور خداوند را نیز با زیباترین چیزهایی که در اختیار داریم زینت می بخشیم: گل، شمع و موسیقی. بدیهی است که نشانه ها به کلامی بیانگر نیز نیاز دارند.
برگزاری ← آیین های عبادی به معنای رویارو شدن با خدا است: به او اجازه عمل کردن دادن، به او گوش سپردن، به او پاسخ دادن. این گونه گفت و گوها همواره از راه حرکات و کلام صورت می گیرند [1153-1155، 1190].
عیسی از راه نشان ها و کلام با انسان ها سخن می گفت. در کلیسا هم، هنگامی که ← کشیش، هدایا را تقدیم می کند و می گوید: «این تن من است... این خون من است...»، چنین است. فقط این کلامِ بیانگر عیسی است که به آنجا می انجامد که نشان ها به ←آیین های فیض بخش بدل گردند: نشانه هایی که هرآنچه را که به آن دلالت می کنند، تحقق می بخشند.
هرکجا که کلام برای ستایش خدا کفایت نکند، موسیقی به یاری ما می آید [1156-1158، 1191].
هنگامی که ما به خدا روی می آوریم، همواره ته مانده ای از ناگفتنی ها و ناگفته ها باقی می ماند. در اینجاست که موسیقی می تواند ایفای نقش کند. در ابراز شادی، کلام به ترانه بدل می شود - از این رو فرشتگان ترانه سرایی می کنند. موسیقی در آیین عبادی باید دعا را زیباتر و درونی تر سازد، قلب های همه حاضران را ژرف تر دربرگیرد و به سوی خدا رهنمون شود و جشنی از ترانه ها را برای خدا مهیا سازد.
در آیین عبادی، زمان به معنای عام آن به زمان برای خدا بدل می گردد.
اغلب ما قادر نیستیم با زمان خود کنار بیاییم. ما همواره در تلاش برای وقت گذرانی هستیم. در آیین عبادی، زمان کاملاً متراکم می گردد، زیرا هر ثانیه انباشته از معناست. هنگامی که ما آیین عبادی را برگزار می کنیم، درمی یابیم که خدا زمان را مقدس ساخته و هر ثانیه را به گذرگاهی به سوی ابدیت بدل ساخته است.
همان گونه که ما هرساله روز تولد یا روز ازدواج را جشن می گیریم، در ← آیین عبادی نیز با تناوب سال، مهم ترین رخدادهای مقدس مسیحی جشن گرفته می شود. البته با یک تفاوت بسیار مهم: همه زمان ها، زمان خدا به شمار می روند. «یادآوری» پیام و زندگانی عیسی، همزمان به معنای ملاقات با خدای زنده است [1163-1165، 1194-1195].
سورن کی یرکگارد، فیلسوف دانمارکی، زمانی چنین گفت: «ما یا همعصران عیسی هستیم و یا خودمان دست به این انتخاب می زنیم که در زمره همعصران او نباشیم.» همراهی توام با ایمان با سال عبادی، ما را در عمل به همعصران عیسی تبدیل می کند. نه به دلیل این که می توانیم درست مبتنی بر زمان او یا زندگی او فکر یا زندگی کنیم، بلکه به آن سبب که وقتی من با این روش، برای او جا باز می کنم، او وارد زمان من و زندگی من می شود، با حضور مقدس و بخشایشگر خود و نیز با قدرت خارق العاده رستاخیزش.
سال عبادی یا سال کلیسایی پر کردن روند عادی سال با رخدادهای زندگی مسیح - از انسان شدن او تا بازگشت او به جلال - است. سال عبادی با فصل ورود آغاز می شود، این یعنی دوران انتظار خداوند که ابتدا با گردآمدن همگان در شب میلاد مسیح و بار دوم به شکل وسیع تر با جشن رنجِ رهایی بخش، مرگ و رستاخیز مسیح در عید فصح به اوج خود می رسد. فصل عید فصح با جشن پنطیکاست به پایان می رسد که نزول روح القدس بر← کلیسا است. سال عبادی پیوسته جشن هایی مانند جشن خداوند، جشن حضرت مریم و جشن مقدسین را نیز دربردارد که در آنها کلیسا فیض خدا را که انسان ها را به سوی نجات رهنمون شده است، ستایش می کند [1168-1173، 1194-1195].
-
روز یکشنبه مرکز زمان در مسیحیت به شمار می رود، زیرا در روز یکشنبه ما رستاخیز مسیح را جشن می گیریم و هر یکشنبه به منزله یک جشن فصح در مقیاس کوچک است [1163-1167، 1193].
اگر به روز یکشنبه بی توجهی شود یا این روز برچیده شود، فقط در هفته، روزهای کاری باقی می ماند. به این ترتیب، انسان که برای شادمانی آفریده شده است، تا سرحد یک حیوان بارکش یا مصرف کنندۀ صرف تنزل می یابد. ما باید به درستی جشن گرفتن بر زمین را بیاموزیم، در غیر این صورت قادر به حیات در ملکوت نخواهیم بود. در ملکوت، یکشنبه ای بی پایان حاکم است ←104-107.
«آیین نیایش ساعات» همان دعای همگانی و رسمی در ← کلیسا است. متون کتاب مقدس، فرد نیایشگر را پیوسته در ژرفنای بیشتری به سوی راز زندگی عیسی مسیح رهنمون می شوند. به این ترتیب، در سراسر جهان در هر ساعتی از روز این فرصت فراهم می آید که خدای سه گانه فرد نیایشگر و جهان را گام به گام دگرگون سازد. فقط ← کشیشان و راهبان نیستند که آیین نیایش ساعات را به اجراء می گذارند. بسیاری مسیحیان که ایمان برای آنان اهمیت دارد، با هزاران هزار روش ویژه خود ، ندا درمی دهند، ندایی که در هرکجای جهان به سوی خداوند برمی خیزد [1174-1178، 1196].
هفت «نیایش ساعات»: (واژه horae در لاتین به معنای ساعت است) مانند گنجینه ای از دعا برای ← کلیسا هستند. این گنجینه حتی زمانی هم که ما از سر شادی، رنج یا وحشت، زبان خود را از دست داده باشیم، کلام را به جریان می اندازند. در نیایش ساعات، انسان پیوسته به شگفتی می آید: عبارت یا سراسر یک متن، «به شکل اتفاقی» درست با وضعیت من همخوانی دارد. هنگامی که ما آن را ندا دهیم، خدا آن را می شنود. او با این متن ها به ما پاسخ می دهد - گاه به شیوه ای تکان دهنده محسوس. البته گاه نیز مدت ها سکوت و جمود را نصیب ما می سازد و از ما وفاداری انتظار دارد← 473، 492.
مسیح با پیروزی خود، بر سراسر مکان های جهان نفوذ کرده است. او خود معبد راستین است و ستایش خدا «به روح و راستی» (یو، 4، 24)، وابسته به مکان ویژه ای نیست. به رغم آن، جهان مسیحی انباشته از کلیساها و نشانه های مقدس است، زیرا انسان ها برای دیدار با یکدیگر به مکان هایی ملموس نیاز دارند و همچنین به نشانه هایی برای این که واقعیت نوین به آنان یادآور شود. هر کلیسایی به منزله نمادی برای خانه ملکوتی خدا است که ما در راه رسیدن به آن هستیم [1179-1181، 1197-1198].
شکی نیست که می توان همه جا دست به دعا بلند کرد - در جنگل، در ساحل و در تخت. اما از آنجا که ما انسان ها موجوداتی صرفاً روحانی نیستیم، بلکه از جسم هم برخوردار هستیم، باید یکدیگر را ببینیم، بشنویم و احساس کنیم؛ هنگامی که می خواهیم با یکدیگر ملاقات کنیم تا «جسم مسیح» گردیم، باید مکانی محسوس داشته باشیم؛ باید هنگامی که می خواهیم خدا را پرستش کنیم، زانو بزنیم؛ باید نانِ تقدیس شده را هرکجا که ارائه می شود، تناول کنیم؛ باید هنگامی که او ما را صدا می کند، با جسم خود به حرکت در آییم. و صلیبی که بر سر راه قرار دارد، به ما یادآور می شود که جهان به چه کسی تعلق دارد و ما در کدام مسیر در حال حرکت هستیم.
خانه خدا در مسیحیت هم نمادی برای جماعتی کلیسایی از انسان ها در مکانی قابل شناسایی و هم نمادی برای سکونتگاه های آسمانی است که خدا برای همه ما مهیا کرده است. در خانه خدا افراد گرد هم می آیند تا با یکدیگر یا به تنهایی دست به دعا برند و ← آیین های فیض بخش، بویژه ← آیین سپاسگزاری را برگزار کنند [1179-1186، 1197-1199].
«در اینجا رایحه ملکوت به مشام می رسد» - «در اینجا آدمی سراپا سکوت و سرشار از حس احترام می گردد». بسیاری کلیساها ما را به معنای واقعی کلمه در فضایی متراکم از دعا پذیرا می شوند. ما در اینجا احساس می کنیم که خدا حضور دارد. زیبایی کلیساها، زیبایی، عظمت و محبت خدا را به ما یادآور می شود. کلیساها نه فقط پیام آورهایی سنگی برای ایمان، بلکه سکونتگاه های خدا هستند که در ← آیین فیض بخشِ قربانگاه، براستی، به حقیقت و به گونه ای بنیادی در آنجا حضور دارد.
فضای مرکزی خانه خدا، قربانگاه است، همراه با صلیب، صندوقچه قربان مقدس، جایگاه های نشستن برگزارکنندگان مراسم، سکوی قرائت، حوضچه تعمید و جایگاه توبه و اعتراف [1182-1188].
قربانگاه مرکز ثقل کلیسا است. در آیین سپاسگزاری، عیسی مسیح، در قالب قربانی صلیب و رستاخیز بر قربانگاه حضور می یابد و خوراک فصح نیز در آنجا مهیا می گردد. قربانگاه همچنین میزی است که قوم خدا به آن فراخوانده شده است. در صندوقچه قربان مقدس که گونه ای گنجینه مقدس به شمار می رود، نان تقدیس شده در آیین سپاسگزاری، ترجیحاً در مکانی موجه و شایسته از کلیسا نگهداری می شود، نانی که خداوند شخصاً در آن حضور دارد. «نور ابدی» نشان می دهد که صندوقچه، «مسکون» است. اگر این نور خاموش باشد، نشانه ای از آن است که صندوقچه قربان مقدس خالی است. جایگاه← اسقف و← کشیش که از دیگر جایگاه ها قابل تشخیص است (به زبان لاتینی: cathedra)، بیانگر آن است که سرآخر مسیح است که این جماعت را هدایت می کند. سکوی قرائت (برگرفته از واژه یونانی anabainein به معنای بالا رفتن) که همان میز قرائت کلام خداست، ارزش و منزلت قرائت های کتاب مقدس را در مقام کلام خدای زنده می شناساند. تعمید در حوضچه تعمید صورت می گیرد و هدف از قراردادن حوضچه آب مقدس یادآوری وعده های تعمید ما است. صندلی یا جایگاه توبه و اعتراف از این رو در آنجا قرار داده شده است که افراد بتوانند به گناهان خود اعتراف کنند و بخشش دریافت نمایند.
بخش هایی قابل تغییر و غیرقابل تغییر در ← آیین عبادی وجود دارد. بخش های غیرقابل تغییر شامل همه آن بخش هایی است که خاستگاهی الهی دارند، برای نمونه کلام عیسی به هنگام شام آخر. در کنار آن، بخش هایی قابل تغییر وجود دارد که گاه حتی لازم است کلیسا آنها را تغییر دهد. راز مسیح باید در همه زمان ها و در همه جا اعلام شود، برگزار شود و زندگی یابد. از این رو آیین عبادی باید با روح و فرهنگ هر یک از ملت ها همخوان باشد [1200-1209].
عیسی انسان را در تمامیت اش مخاطب قرار داد، یعنی با روح، اندیشه، قلب و اراده اش. این درست همان چیزی است که او امروز در ← آیین عبادی می طلبد. به همین دلیل است که این آیین در افریقا جنبه های دیگری به خود می گیرد تا در اروپا؛ در خانه های سالمندان به نسبت آنچه در روز جهانی جوانان برگزار می شود، متفاوت است و در کلیساهای محلی به نسبت آنچه در صومعه ها جریان دارد، چهره دیگری به خود می گیرد. اما آنچه باید همواره قابل تشخیص بماند این است که این آیین، همان آیین عبادی برای یک کلیسای کامل و واحدِ جهانی است.
